مواد رنگی به طور کلی به دو گروه رنگ ها و رنگدانه ها یا پیگمنت ها طبقه‌بندی می‌شوند. همانطور که می‌دانید پیگمنت ها با رنگ‌ها متفاوت هستند. رنگ دانه‌ها فقط سطح اجسام را رنگی می‌کنند و در آب حل نمی‌شوند، در حالی که رنگ ها باید جذب ماده مورد رنگرزی شوند.
رنگ دانه‌ها بصورت جامد هستند و اشکال و اندازه‌های گوناگونی دارند. رنگ های مختلف آنها شامل رنگ‌های سیاه، سفید و چندرنگ هستند. رنگدانه ها در رنگرزی انبوه، رویه زدن و دیسپرسیون در هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند.
پیگمنت ها چه کاربردهایی دارند؟
امروزه پیگمنت ها در صنایع مختلفی کاربرد دارند. از پوشش سطوح وسایل فلزی و چوبی گرفته تا بناها و وسایل نقلیه، در همگی از رنگ دانه ها استفاده می شود. با پوشش دادن سطوح وسایل مختلف توسط رنگ دانه‌ها می توان از آنها در برابر ترکیبات شیمیایی، رطوبت و شرایط جوی مختلف محافظت کرد. همچنین، رنگ زدن به اشیا موجب زیباتر شدن آنها میشود. در ساخت مستربچ های رنگی نیز از پیگمنت استفاده میشود بدین صورت که پیگمنت با رزین پلیمری به داخل دستگاه گرانولساز دو مارپیچ ریخته میشود و با هم ترکیب میشود.
• تولید لاک
• تولید رنگ‌های روغنی
• تولید ورنی‌ها
• تولید رنگ‌های سلولزی
• تولید رنگ‌های پلاستیکی
• تولید مرکب‌های چاپ
• رنگرزی کاغذ و تاسیسات آهنی
انواع مختلف پیگمنت ها کدامند؟
رنگ دانه ها از نظر شیمیایی به دو گروه پیگمنت‌های آلی و معدنی تقسیم می‌شوند و این دو گروه رنگ دانه‌های آلی و معدنی ممکن است طبیعی یا مصنوعی (سنتزی) باشند.
پیگمنت های آلی
این روزها رنگ دانه های آلی بیشتر از انواع معدنی وجود دارند. فتالوسیانین‌ها از جمله مهمترین انواع این محصول هستند که در رنگ های آبی و سبز وجود دارند. فتالوسیانین مس که رنگ دانه های آبی رنگ است، به دلیل دارا بودن مقاومت بالا در برابر عوامل گوناگون، جزو با ارزش‌ترین رنگدانه‌ها محسوب میشود .
برخی از رنگ دانه های جدید، ساختار آلی فلزی دارند. اغلب پیگمنت‌های آلی ، مواد شیمیایی آلی هستند که روی یک هسته معدنی هیدروکسید آلومینیوم رسوب داده شده‌اند.
رنگدانه های طبیعی و رنگدانه های مصنوعی
رنگ دانه های طبیعی پس از استخراج شدن از پوسته زمین، خرد، شسته و در اندازه های مختلف رتبه بندی می‌شوند.
رنگ دانه‌های مصنوعی در اثر یک فرایند شیمیایی و از اجزای دیگری ساخته می‌شوند. رنگ دانه های مصنوعی از نظر شیمیایی مشابه رنگ‌دانه‌های طبیعی هستند، اما خواص و ویژگی های متفاوتی دارند. رنگ دانه مصنوعی به دلیل دارا بودن شکل بلوری و دانه‌بندی مطلوب‌تر و خلوص بیشتر، معمولا از رنگ دانه طبیعی بهتر و مرغوب‌تر هستند.
پیشنهاد میکنیم مطلب “روشهای اماده سازی سطح برای چسبانندگی بیشتر” را نیز مطالعه کنید
تفاوت پیگمنت های آلی و رنگ دانه معدنی
• به دلیل این که پیگمنت آلی، درخشندگی و روشنی بالایی دارند، با استفاده از آنها می‌توان روشن‌ترین و جالب‌ترین رنگ‌ها را تولید کرد.
• به دلیل این که رنگ دانه سیاه و سفید آلی وجود ندارد، خالص‌ترین رنگ دانه سفید و براق‌ترین و سیاه‌ترین ها، جزو رنگ دانه های معدنی هستند.
• مقاومت در برابر یو‌وی و قابلیت ضد خورندگی در رنگ دانه معدنی بهتر از رنگ دانه آلی است.
• ترکیبات معدنی در حلال‌های آلی نفوذ نمی‌کنند و حلالیت ناچیزی دارند.
• مقاومت حراراتی ترکیبات آلی در دمای 300 درجه سانتی گراد و بالاتر، بهتر از پیگمنت معدنی است، اما ترکیبات آلی، در دماهای پایین تجزیه یا ذوب می‌شوند.
پیگمنت چه ویژگی‌هایی دارند؟
• ساختار کریستالی
• ماهیت شیمیایی
• مقاومت بالا در برابر حرارت
• مقاومت بالا در برابر اسیدها و بازها
• مقاومت در برابر عوامل جوی و نوری مختلف
• در ابعاد و اشکال مختلف موجود هستند
• رنگ‌بندی متنوع
• پخش شوندگی
در شکل زیر ساختار مولکولی پیگمنت زرد را مشاهده میکنید
اندازه ذرات پیگمنت ها بستگی به نوع رنگدانه دارد. اندازه ذرات آنها، در ویژگی‌های رنگ از جمله براق بودن و درخشندگی رنگ، قدرت پوشش‌دهی و جلوگیری از ته نشین شدن رنگ تاثیر بسیاری دارد.
پیگمنت ها علاوه بر متفاوت بودن از نظر اندازه ذرات‌شان، از نظر شکل ذرات هم متفاوت هستند. رنگ دانه ها در شکل‌های مختلفی از جمله سوزنی، مکعبی، کروی، گره گره یا ورقه‌ای موجود هستند. برخی رنگ دانه ها به شکل تیغ یا سوزنی هستند و به دلیل قدرت چسبندگی که دارند، در لایه‌های زیرین رنگ از آنها استفاده میشود. جالب است بدانید ذرات کربن به شکل کروی و رنگ دانه های آلومینیوم و میکا، به شکل ورقه‌ای هستند.
هر رنگ دانه ، وزن مخصوص به خود را دارد و دانستن وزن آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. هنگام فرموله کردن رنگ، باید از میان پیگمنت های موجود، رنگ‌دانه‌ای را انتخاب کنیم که وزن کمتری دارد، زیرا این رنگ دانه ها حجم بیشتری را اشغال می‌کند و رنگ تولید شده نیز از نظر اقتصادی مقرون به‌صرفه خواهد بود.
کد مطلب : پیگمنت و کاربردهای آن